Jacob Abelskunstenaar • kunstschilder • aquarellist • tekenaarAmsterdam 1803-1866 Abcoude

Jacob Abels maakte aanvankelijk zomerlandschappen maar legde zich steeds meer toe op het schilderen van rivier- en stadsgezichten bij maanlicht. Deze ‘nocturnes' , ook wel ‘maneschijntjes’ genoemd, sloten aan bij de romantische bewondering van zijn tijdgenoten voor het mysterieuze, belichaamd in de sfeer van nacht en maanlicht. De maangezichten van de 17e-eeuwse schilder Aert van der Neer waren daarbij zijn voorbeeld.

Abels stamt uit een Amsterdamse koopmansfamilie. Zijn ouders stuurden hem naar kostschool in Hilversum, waar hij in contact kwam met kunstenaars als B.C. Koekkoek en Willem Bodeman die daar – tijdelijk – woonden en werkten. In Hilversum nam hij les op de tekenschool van Jan van Ravenswaay en Pieter Gerardus van Os. Abels trouwde met de dochter van Van Os en verhuisde na 1830, tegelijkertijd met zijn schoonouders, voor lange tijd naar Den Haag. Voor de stoffering op zijn landschappen werkte Abels graag samen met zijn schoonvader P.G. van Os en zwager P.F. van Os.

Aanvankelijk schilderde Abels zomerlandschappen. Omstreeks 1840 begon Abels met wat uiteindelijk zijn specialisatie zou worden, de ‘nocturne’. Nachtelijke voorstellingen, waarbij hij zich op een paar onderwerpen richtte, dorps- en riviergezichten bij avond- en maanlicht en brand in grotere steden. Abels probeerde zo veel mogelijk de sfeer die Van der Neer in de 17e eeuw opriep naar de 19e eeuw te vertalen, zonder de kleur zwart te gebruiken. De meeste van zijn schilderijen zijn in verschillende tinten bruin geschilderd, in meerdere lagen opgebracht. Dat gaf een zekere doorschijnendheid, zodat het licht er nog doorheen kon spelen. Doordat de stand van de maan altijd laag is, schijnt deze door de wolken heen en krijgt het schilderij licht en diepte. Een ander kenmerk van zijn schilderijen is de hoge stand van het water, waarin de huizen en molens bijna lijken weg te zinken. Vaak beeldt hij in het midden van zijn schilderijen een boot met vissers af, zoals zijn tijdgenoot Andries Schelfhout dat ook wel deed in de nocturnes die hij af en toe maakte.

Vanaf 1848 vestigde Abels zich in Haarlem. De laatste jaren van zijn leven bracht hij door in Arnhem en in Abcoude. Abels maakte behalve schilderijen ook veel aquarellen en tekeningen. Hij was lid van de Koninklijke Academie te Amsterdam en behaalde op meerdere tentoonstellingen medailles.