Sluit menu
Sluit menu
Constant Nieuwenhuis geeft als kind al blijk van artistieke talenten, hij tekent, zingt en speelt gitaar en viool. Met zestien jaar schildert hij zijn eerste schilderij. Tussen 1932 en 1942 is hij leerling van de Kunstnijverheidsschool en de Rijksacademie in Amsterdam. Hij signeerde zijn werk met Constant en om die reden werd hij altijd met zijn voornaam aangeduid. Na zijn opleiding komt hij tijdens een kort verblijf in Parijs in aanraking met Asger Jorn, een Deense kunstenaar die Constant aanzet tot de oprichting van een nieuwe, internationale avant-garde kunstenaars beweging die de naam CoBrA kreeg. Deze groep zet zich af tegen de traditionele kunststromingen en probeert in de jaren veertig en vijftig een nieuwe visie op kunst te creëren door middel van spontaniteit en expressie. Binnen CoBrA – waarvan onder meer Karel Appel en Corneille lid zijn – vervult Constant niet alleen een artistieke rol, maar ook die van de theoreticus. Gedurende zijn hele leven zou zijn werk een maatschappelijke kritische ondertoon hebben. Een ander belangrijk aspect van de stijl van Constant was zijn affiniteit met het surrealisme. Hij werd sterk beïnvloed door kunstenaars zoals Salvador Dalí en René Magritte, wiens dromerige en symbolische beelden zijn werk inspireerden. Constant gebruikte vaak surrealistische elementen in zijn schilderijen en zocht de grenzen van de verbeelding op door middel van het combineren van fantasie en werkelijkheid.
Na de val van de Cobra-beweging in de jaren vijftig blijft Constant actief als kunstenaar en experimenteert met verschillende stijlen en technieken. Zijn werk wordt abstracter en ontwikkelt zich meer in de richting van ruimtelijke experimenten en architectuur. Hij zoekt aansluiting bij geestverwanten, onder wie de architecten Aldo van Eyck en Gerrit Rietveld. In het najaar van 1952 verblijft hij drie maanden in Londen met een beurs van de Art Council of Great Britain. In die stad valt het Constant op dat moderne gebouwen weinig mogelijkheden bieden voor creativiteit en alleen maar praktisch zijn. Terug in Amsterdam laat hem dit niet los en verdiept hij zich in architectuur, stedenbouw en utopische ideeën. Na het lezen van Homo ludens van Johan Huizinga vormt zich het idee voor een stad van de toekomst, New Babylon, waarvoor hij maquettes, plastieken en constructies ontwerpt. Deze stad werd beschouwd als een visionair werk dat de relatie tussen kunst, technologie en samenleving onderzocht en was een bron van inspiratie voor kunstenaars, architecten en denkers. Constant houdt op met schilderen om zich volledig op het New Babylon-project te storten, waar hij van 1956 tot 1974 aan werkt. In 1959 wordt de eerste versie van het New Babylon-project tentoongesteld in het Stedelijk Museum. In 1974 wordt het project officieel afgesloten met een grote tentoonstelling in het Gemeentemuseum Den Haag.
In 1966 vertegenwoordigt Constant Nederland met New Babylon op de Biënnale van Venetië. In de musea van die stad raakt hij onder de indruk van het colorisme van de Venetiaanse renaissance meesters. Na vijftien jaar werken aan New Babylon keert Constant in 1969 weer terug naar het schilderen, aquarelleren en etsen. Net zoals in zijn vroege schilderperiode blijft hij geïnspireerd door maatschappijkritische en politieke onderwerpen, maar in zijn schildertechniek laat hij nu kleuren in elkaar vervloeien zonder scherpe contouren. Een schilderij komt laag voor laag tot leven, soms gebruikt hij wel tien lagen verf. Elke laag moest dan eerst drogen voor de volgende aangebracht kon worden. Door deze bewerkelijke techniek lukt het hem maar drie tot vier schilderijen per jaar te maken. Rudi Fuchs zegt in zijn voorwoord voor de tentoonstelling van Constant in het Stedelijk Museum Amsterdam in 1996: ‘Sommige mensen beschouwen Constant’s latere werk als een terugkeer naar traditie. Ik, echter, deel deze mening geenszins. Ik beschouw zijn ontwikkeling vanaf de jaren zeventig als een dieper binnen dringen in de tuin der schilderkunst.’
